اگر نان ندارند پس کیک بخورند!

این یکی از معروف‌ترین داستان‌های انقلاب فرانسه است. ماری آنتوآنت همسر لوئی شانزدهم پادشاه فرانسه در زمان انقلاب، در کاخ خود مشغول میهمانی عصرانه بود که به او خبر می‌رسد در پاریس و کل ممکلت قحطی نان شده است و مردم به حال مرگ افتاده اند. ماری آنتوآنت در حالی که دارد یک تکه برییوش (نان با کره و زرده‌ی تخم‌مرغ) در دهان می‌گذارد به صاحب خبر می‌گوید: “خوب بگویید کیک بخورند!”

این داستان احتمالاً تاثیر بسیار مهمی در نوشته‌های تاریخ‌نگاران طرفدار انقلاب داشته است چون همگی این داستان را به طرق مختلف روایت می‌کنند. جالب است بدانید که حتا ژان ژاک روسو هم در کتاب “اعترافات”ش این داستان را نقل می‌کند. ولی اسمی از ماری آنتوآنت نمی‌آورد و از گوینده تحت نام “شاهزاده‌ خانم بزرگ” یاد می‌کند. حتا لوئی هجدهم که مدتی بعد از روسو کتاب خاطرات خود را چاپ می‌کند به این داستان اشاره کرده است. ولی اسمی از ماری آنتوآنت نمی‌برد.

و اما براساس تحقیقات تازه‌تر مشخص شده که داستانی که در این دو کتاب ثبت شده ربطی به ماری آنتوآنت ندارد. چون در زمان مورد اشاره در این دو کتاب ماری آنتوآنت کودکی هشت ساله بوده است نه یک ملکه. تحقیقات نشان می‌دهد این داستان که لااقل صد سال پیش از ماری آنتوآنت رخ داده است به ماری ترز همسر لوئی چهاردهم باز می‌گردد.